Op zondag 20 september 2015 hebben Carel Banse (Stichting ECDef) enMarty Picauly (SmartPLUS Resources b.v.) een reünie georganiseerd voor veteranen Nederlands-Indië en Nieuw-Guinea en hun familie en vrienden. De bijeenkomst werd gehouden omdat het dit jaar 70 jaar geleden is dat met de capitulatie van Japan een einde kwam aan de Tweede Wereldoorlog. Tevens is op die dag het eerste exemplaar van het boek ‘Onbereikbaar Dichtbij’ gepresenteerd. Meer dan honderd belangstellenden luisterden aandacht naar de toespraken en de presentatie van het boek.
Alvorens tot de presentatie van het boek over te gaan werd een korte film vertoond van fotograaf Glenn Siegers, waarin de context van het boek in beeld en geluid werd aangegeven.
Afgaand op de grote belangstelling voor het boek, de innige relaties die zijn ontstaan tussen veteranen en studenten, en de chemie tussen de verschillende medewerkers heeft het boek al voor de verschijning al een aantal ambities bereikt. Hopelijk volgen de andere ook nog. Vervolgens bood hij het eerste exemplaar aan aan de veteraan-der-veteranen en oprichter en eerste voorzitter van het Veteranen Platform, LtGen. b.d. Ted Meines.
Na het officiële gedeelte was er voldoende tijd om de gesprekken met elkaar voort te zetten en de bestelde boeken af te halen. In een ongedwongen sfeer bekeken de studenten en ‘hun’ veteranen samen het boek en schreven opdrachten in elkaars exemplaren. Een veteraan had een schilderij gemaakt voor zijn interviewster en een andere veteraan zei zelfs ‘blij te zijn er een kleindochter bij te hebben’. Zowel veteranen als studenten wilden contact blijven houden. Ook de door het Veteranencomite Dordrecht en het Veteranencafe Zwijndrecht ingerichte fototentoonstelling kreeg veel belangstelling van de aanwezigen. Vanaf half zes kon deed men zich tegoed aan een uitgebreide rijsttafel van chef Ben Hollaar. Om half negen gingen de laatste gasten weg. De reünie en de boekpresentatie kunnen als zeer geslaagd worden beschouwd.
Rinette Reyvaan-Jansen - Burgemeester van Dordrecht
Mevrouw Rinette Reynvaan-Jansen heette – in haar functie van locoburgemeester – de veteranen en de eregasten LtGen b.d. Ted Meines, dhr. Leen Noordzij (Voorzitter VOMI-NL), dhr. Hein Scheffer (Voorzitter Vereniging Veteranenplatform) en dhr. Frank Marcus (Directeur Veteranen Instituut) van harte welkom in de Gemeente Dordrecht. Zij verontschuldigde burgemeester Brok, die elders verplichtingen had. Mevr. Reynvaan toonde zich in haar toespraak evenzeer betrokken bij de betekenis van veteranen in het algemeen en deze speciale groep in het bijzonder. Zij betuigde namens de gemeente Dordrecht respect aan de veteranen.
Leen Noordzij - Voorzitter VOMI-NL
Dhr. Leen Noordzij belichtte de omstandigheden waaronder ongeveer 200.000 Nederlandse militairen in Nederlands-Indië en Nieuw-Guinea zijn ingezet namens de regering van het Koninkrijk der Nederlanden. Hij nam als Voorzitter VOMI-NL afstand van recente onderzoeksresultaten en berichten in de pers, waarin wordt gesuggereerd dat Nederlandse militairen zich structureel hebben schuldig gemaakt aan ongeoorloofde handelingen. Hij pleitte voor een meer realistische beoordeling van hetgeen (meer dan) zeventig jaar geleden heeft plaatsgevonden: met de ogen van toen en niet met die van nu. De voorzitter uitte zijn waardering voor de veteranen en benadrukte hun betekenis voor de vrijheid en vrede van anderen.
Hein Scheffer - Voorzitter Veteranenplatform
Dhr. Hein Scheffer lichtte het belang van het Veteranen Platform voor zowel de oudere veteranen als de jongere veteranen toe. Hij nam de veronderstelling weg dat veteranen door hun specifieke ervaringen minder geschikt zouden zijn voor het bedrijfsleven. Juist door die ervaringen hebben veteranen competenties opgedaan, die vaak de doorslag geven bij selecties door civiele werkgevers. Ook Scheffer gaf aandacht aan recente uitingen in de publieke opinie en pleitte voor het met de ‘juiste ogen kijken naar het verleden’.
Carel Banse - Initiatiefnemer
Carel Banse lichtte vervolgens toe hoe het boek tot stand is gekomen. Aanleiding was een interview door zijn kleindochter Ismay Gijsen bij het Grafisch Lyceum Rotterdam, waarin onder meer gesproken werd over de betekenis van de datum 15 augustus 1945. Studenten journalistiek bleken weinig te weten van de Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië en wilden meer weten. Daarop heeft Mevr. Mieke Huijsman een gastcollege verzorgd over haar persoonlijke ervaringen in Jappenkampen. Carel heeft een presentatie gehouden over wat de impact van een oorlog kan zijn op het gezin en de familie. Door meer te lezen over deze periode hebben de studenten zich goed voorbereid voor de gesprekken met veteranen uit Dordrecht en Zwijndrecht en omgeving. Bij de verhalen, die zij daarover schreven heeft fotograaf Glenn Siegers treffende foto’s gemaakt van veteraan en student schouder-aan-schouder. Aangevuld met foto’s uit de privé-archieven bevat het boek meer dan honderd foto’s. Wies Groeneveld heeft als redacteur niet alleen alle teksten bewerkt, maar ook een kort historisch overzicht geschreven. Het geheel is verwerkt door vormgever Franklin de Jezus tot een uniek foto/verhalenboek. Directeur Veteranen Instituut, Frank Marcus, was vanaf het begin ondersteunend en stimulerend voor het vele werk van de vrijwilligers. Hij tekende voor het voorwoord.
De organisator van de reünie en coördinator van het boek gaf verder aan dat er meerdere ambities waren om het boek te maken:
- het betonen van eer aan de veteranen als erkenning van hun betekenis voor onze vrijheid;
- het vastleggen van verhalen van veteranen (‘lest we forget’);
- het bevorderen van bekendheid met deze periode uit de vaderlandse geschiedenis;
- het bevorderen van begrip voor oudere en jongere veteranen;
- het betrekken van de jeugd bij veteranen.
Lt-Gen b.d. Ted Meines - Veteraan der veteranen
Generaal Meines (93 jaar) vroeg met zijn heldere en duidelijke commando-stem eerst een minuut stilte om de gevallen veteranen en kameraden te gedenken. Vervolgens toonde hij zich verheugd met het boek.
Hij complimenteerde de veteranen met hun inzet destijds en dat men daarop trots mag zijn. De generaal zei blij te zijn dat hij nog steeds aandacht kan vragen voor de positie van veteranen. Hij weet zich daarbij gesteund door vertrouwen in zichzelf, in zijn medemensen en in God.
Veteranen, auteurs en medewerkers
Veteranen:
Veteranen van de Stichting Veteranencomité Dordrecht en het Veteranencafé Zwijndrecht hebben interviews gegeven aan studenten van het Grafisch Lyceum Rotterdam. De veteranen zijn destijds ingezet in Nederlands-Indie en/of Nieuw-Guinea.
Auteurs:
Studenten journalistiek van het Grafisch Lyceum Rotterdam hebben interviews afgenomen van veteranen die destijds zijn ingezet in Nederlands-Indie en/of Nieuw-Guinea. Zij schreven hun ervaringen in korte beschrijvingen.
Medewerkers:
Bij de totstandkoming van dit boek hebben de volgende personen – geheel belangeloos – een onmisbare rol gespeeld.
Fragmenten uit het boek
Blog van Jos Banse
Reacties van lezers
Het initiatief van Carel en Marty leidde tot de ontwikkeling van een intergenerationeel project met het boek als eindresultaat en product. Naast het compliment voor het boek gaan mijn gedachten dan ook naar het proces van de oude veteranen en die jonge studenten. Wat moet dat een geweldige ervaring zijn geweest en wat moeten er liefdevolle en emotionele momenten zijn geweest. Hoe goed moet het voor de veteraan gevoeld hebben dat er aandacht was, begrip, belangstelling, een luisterend oor. Louterend voor de veteranenziel en verrijkend voor de persoonlijke ontwikkeling en groei van de jonge student. Ik hoop dat het niet stopt maar dat deze journalisten in spe, datgene wat zij zelf ervaren hebben, kunnen uitdragen naar anderen. Ik wens hen veel succes bij hun studie en loopbaan!
De fototentoonstelling en de toespraken van Dhr. Hein Scheffer, Vz Veteranenplatform en Dhr. Leen Noordzij, Vz. VOMI.NL vond ik interessant. Het optreden en het woord van LtGen. b.d. Ted Meines leidde terecht tot een staande ovatie. Een hartelijke groet aan allen die hebben bijgedragen aan ONBEREIKBAAR DICHTBIJ.
Het heeft veel indruk op me gemaakt dat deze vrouw die wist van het bestaan van “Onbereikbaar Dichtbij” nog niet de kracht en moed heeft op kunnen brengen om het boek te openen. Teveel emoties en te ingrijpend, bang om dingen te herkennen of onder ogen te zien. Misschien dat ik eens samen met haar door het boek kan bladeren en elkaar eens aan te horen. In dat geval heeft “Onbereikbaar Dichtbij” wederom haar doel bereikt, namelijk generatiegenoten die worstelen met onbeantwoorde vragen en emoties over die tijd van toen, dichter bij elkaar te brengen.
Het tweede raakvlak is het boek: Ik heb zojuist het gedeelte over de inzet in het voormalige Nederlands-Indië gelezen en ben nu al diep onder de indruk. Als dienstplichtig kok op de vliegbasis Volkel werkte ik samen met 2 kwartiermakers van de “7 december divisie” Gerrit en Piet, achternamen ben ik helaas na 30 jaar vergeten. Omdat ik serieuze interesse had ik hun verhalen hebben zij mij heel veel verteld. Vooral het verhaal van Piet dat hij met een doorgeladen revolver onder zijn kussen sliep is mij altijd bij gebleven. Bovendien hebben zij mij wegwijsgemaakt in de Indische keuken, waar de Luchtmacht zo bekend om was.
Het derde raakvlak is mijn missie op dit moment: een plaatsgenoot van mij is ook veteraan. Gerard de Leeuw, hij heeft dienst gedaan bij het 4de Bataljon Regiment Stoottroepen in Padang in Midden-Sumatra. Ik heb een tentoonstelling mogen maken over zijn dienstjaren in Indië voor de historische kring Laren en heb daarvoor zijn fotoalbum mogen gebruiken. Nu ben ik bezig om deze foto`s te digitaliseren en er een dvd van te maken zodat hij de foto`s beter kan bekijken. een klein gedeelte van het album ziet u aan de linkerkant van de foto. Ik zal hem dan ook uw boek schenken.
Van een andere plaatsgenoot (Jan Schenk 1929 – 2002) heb ik al een fotoreportage gemaakt en aan de familie geschonken. Ik kom uit een familiebedrijf en wij hadden veel plaatselijke veteranen onder onze klanten, sommige vertelden honderduit en andere bijna niets als ik hen naar hun ervaringen vroeg. Veel van deze “stille” jongens moeten verschrikkelijke dingen meegemaakt hebben, mijn grootvader zei dan dat ze mataklap waren geworden. Men sprak er gewoon niet over…..
Mevr. Yvonne van Gils heeft meegedaan aan de crowdfundingactie voor de nieuwe documentaire ‘Klanken van Oorsprong’ van Hetty Naaijkens Retel Helmrich. Bij de loterij heeft Yvonne een exemplaar van het boek ‘Onbereikbaar Dichtbij’ gewonnen.
Dhr. Ernst Kraft van Ermel heeft meegedaan aan de crowdfundingactie voor de nieuwe documentaire ‘Klanken van Oorsprong’ van Hetty Naaijkens Retel Helmrich. Bij de loterij heeft Ernst een exemplaar van het boek ‘Onbereikbaar Dichtbij’ gewonnen.
