Twee bijzondere attaches: Har en Lien
reorganisatie posten defensieattaches
Van mijn lief Ans kreeg ik onlangs “Notities van een generaal, veertig lessen over leven en leiderschap” van Peter van Uhm als cadeau voor mijn verjaardag. De dag ervoor was ik nog bij onze lokale Bruna-winkel om het boek te kopen; het was toen echter niet voorradig. Wat een samenloop….
In het boek (vanaf pag. 125) schrijft de generaal over een periode, waarin de krijgsmacht moest bezuinigen en ook de posten van Defensieattaches in het buitenland werden daarbij betrokken.
defensieattache in Kopenhagen
Ik weet dat nog goed: ik was als Defensieattaché voor Denemarken, Estland, Letland en Litouwen werkzaam op de Nederlandse Ambassade in Kopenhagen (1997-2000). Ik was de eerste Nederlandse Defensieattaché, die geplaatst werd in Kopenhagen en door die reorganisatie meteen ook de laatste.
Ik herinner me die periode van de vele interessante bezoeken aan de Baltische Staten en de vergaderingen in internationaal verband, waarin ik als enige Nederlandse vertegenwoordiger veel waardering voelde voor de ondersteuning door de Nederlandse krijgsmacht.
Ik reisde veel, misschien wel vier maanden per jaar. Maar gelukkig waren daar altijd mijn schoonouders Har en Lien Kessels-Kho, die dan bij mijn toenmalige echtgenote Gillian en onze zoon Bobby en dochter Kate bleven. Dat was altijd een hele geruststelling.
de rijsttafels van lien
Belangrijk ook waren de diplomatieke betrekkingen met Denemarken en de lokale Defensieattachés van de andere landen. Gillian en ik hebben genoten van de stijlvolle ontvangsten, de werkbezoeken en de onvermijdelijke diners. In ons huis in Vedbaek, vlakbij Kopen hagen, hebben wij diverse gasten mogen ontvangen. Gedenkwaardig is een diner toen we – heel ongebruikelijk in diplomatieke kringen – onder andere de Ambassadeurs van Estland, Letland, Litouwen en Indonesië als eregasten hadden.
Men sloot graag aan bij onze diners, die zich onderscheiden door de informele sfeer. Een belangrijke, zo niet de belangrijkste, reden was toch wel dat mijn schoonmoeder, Lien Kessels-Kho, steevast voor een onvolprezen rijsttafel zorgde. Die werd altijd zeer gewaardeerd. Bij aankomst liepen gasten vaak eerst door naar de keuken om Lien te begroeten. Vervolgens zochten ze naar schoonvader Har Kessels, die altijd vol verhalen zat. Vooral de Deense hoge officieren waren geïnteresseerd in zijn persoonlijke ervaringen tijdens de Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië en Japan. Tenslotte begroetten ze dan Gillian en mij. Wat een mooie waardering voor hen!
Aan het eind van de avond zette ik Lien dan in het zonnetje om haar – te midden van de aanwezigen – te bedanken voor de heerlijke maaltijd. Ze kreeg dan steevast een hartelijk applaus van de gasten. ‘Ons Moeder zeej nog: “Doe da nou nie!”, maar ik deej het toch’. Stiekem genoot ze van die momenten. Ze denkt er nu nog met veel plezier aan terug. En ik ook.
Onze toenmalige Ambassadeur te Kopenhagen, Excellentie Jan Fietelaars (+), vroeg regelmatig wanneer mijn schoonouders er weer waren, want dan kwam hij graag de zelfgemaakte sambal halen. En als er lempers of loempia’s waren, kwam hij onmiddellijk om ze, zittend op de grond, met smaak te verorberen. Met Har en Lien haalde hij herinneringen op en spraken ze over hun tijd in Nederlands-Indië en Nederlands Nieuw-Guinea.
terug naar Nederland
In augustus 2000 keerden we terug naar ons huis in Nuenen. Anderhalf jaar later vertrokken we weer: dit keer naar Parijs, waar ik een functie kreeg bij de NAVO. Ook toen kwamen Har en Lien vanuit Helmond regelmatig bij ons in St. Nom de la Breteche, vlakbij Parijs, logeren. Wederom een hele geruststelling als ik op dienstreis moest. In 2004 keerden we definitief terug naar Nuenen.
Lien Kessels-Kho wordt in november 94 jaar.